Ben ik, nu ik in China woon, een expatvrouw? Dat is de vraag die mij door anderen af en toe met een knipoog gesteld wordt, maar mijzelf ook al een tijdje bezighoudt. En waar nu, na een jaar hier te zijn, wel het één en ander over te vertellen valt.
Feitelijk is een expatvrouw iemand die met haar partner, die uitgezonden wordt als expat, meegaat naar het buitenland. Hij heeft een baan en zij niet. Zij is dan, zoals dat ook wel genoemd wordt een zgn. trailerpartner. Als een aanhangwagentje ga je mee met je partner. De auto voorop, het karretje erachter. Ik vind dat een naar woord. Een woord dat iets suggereert over de partnerverhouding en waar een zekere minachting en schamperheid in doorklinkt voor de partner die meegaat en die ik, zacht gezegd, niet passend vind. (Overigens zijn mannen soms ook trailer partners, maar die zijn in de minderheid).
Ik had, voordat we gingen verhuizen naar China, een nogal ééndimensionaal beeld over expatvrouwen. Vrouwen, die comfortabel leven en wellicht kinderen opvoeden, maar dat ook voor een deel aan nanny’s kunnen uitbesteden…. Ik ken alle langere tijd een aantal expat vrouwen, die waren weliswaar anders. Maar die vrouwen beschouwde ik dan als een prettige uitzondering van mijn ééndimensionale beeld. Maar dat ééndimensionale beeld heb ik het afgelopen jaar hardvochtig moeten bijstellen.
Ik kom hier expatvrouwen tegen die al meer dan 20 jaar met man en kinderen over de hele wereld reizen. Dit beschouw ik als echte beroeps-expats. Ze moeten zich telkens weer installeren in een nieuw land, in een nieuw huis. Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Het zijn in mijn ogen echt projectmanagers. Zo sprak ik laatst iemand die twee weken geleden nog in een land in Zuid-Amerika woonde en nu “ineens” hier woont “waarschijnlijk voor drie jaar”. Of woonde iemand net een jaar in Beijing, was hier een beetje gewend en wordt haar man overgeplaatst naar Hong Kong. Ok ….. “Bye!” . Deze vrouwen regelen de verhuizing, ze zorgen ervoor dat de juiste spullen in de container gaan. Dat gebeurt altijd een flinke tijd voordat de werkelijke verhuizing plaatsvindt, dus goed nadenken wat je nog nodig hebt de komende tijd of niet. En dan zul je in een nieuw land en in een nieuwe stad de weg weer moeten vinden. Ze gaan scholen zoeken, helpen de kinderen wegwijs maken, gaan nieuwe vrienden ontmoeten, verkennen de supermarkten voor de dagelijkse boodschappen, zoeken uit hoe je online dingen kunt regelen, hoe het openbaar vervoer werkt, wat de omgangsvormen zijn, mogelijk weer (iets) van de taal leren, etc.. Zaken waar ik in mijn vorige blog over schreef en wat mij heel veel tijd en energie heeft gekost om dan weer enigszins geworteld raken en om te kunnen leven in plaats van te overleven. Wat me opvalt bij deze vrouwen is hoe ongelofelijk flexibel ze zijn, hoe snel ze zich aanpassen, hoe voortvarend ze de weg kunnen vinden. Ik ben diep onder de indruk van hun veerkracht en hun incasseringsvermogen. Ik heb nu zelf ervaren hoe intens het is om je in een vreemd land enigszins thuis te voelen. En, dat merkte ik na een aantal keren met een aantal van deze vrouwen te hebben opgetrokken, hoe ontzettend solidair ze met elkaar zijn. Ik vond het aanvankelijk wat klef en overdreven, maar ging steeds meer snappen dat deze vrouwen een cruciaal vangnet om je heen vormen om maar niet verloren te raken. Ik heb deze vrouwen leren kennen als vrouwen die uitreiken naar elkaar en waar inclusie van lotgenoten hoog in het vaandel staat.
Veel expatvrouwen die ik ontmoet zijn hoogopgeleid en hadden goede banen. Daar hebben ze soms met pijn in hun hart afscheid van genomen. Ze hebben zich opengesteld voor een nieuw avontuur. Veel van hen willen ook hier weer graag werken, maar dat is in China beslist niet makkelijk. Ik geloof dat het één van de moeilijkste landen ter wereld is voor partners om te werken. Er zijn hele strikte voorwaarden, waardoor het niet eenvoudig is om hier aan het werk te komen. China wordt sowieso minder toegankelijk voor expats om hier te werken. Het aantal expats in Beijing is de afgelopen jaren alleen maar afgenomen. En China benadrukt ook steeds meer dat “eigen” mensen een functie op moeten vullen als een expat-contract afloopt.
Natuurlijk zijn hier ook vrouwen die werk gevonden hebben. Sommigen hebben het geluk een officiële baan te vinden, vaak bij een internationale organisatie (dat gaat iets makkelijker, ook vanwege de taal). En sommigen doen dat langs de “randen van de wet” ….zeg maar. Daar ga ik hier niet te veel over vertellen. Maar het is dan ook weer typisch China, overal zijn regels voor. Soms heel erg veel regels. En overal kun je er ook weer tussendoor manoeuvreren…. Net Tom en Jerry!
Mijn werk in Nederland is definitief opgehouden. Dat werk was aanvankelijk voor mezelf nog een life-line. Ik hoorde mezelf tegen vrouwen die ik hier ontmoette zeggen… “jahaaa, ik werk nog” en dan meende ik soms wat jaloerse blikken te zien…... Met dat werk in Nederland hoefde ik me dan nog net geen expatvrouw te voelen. Maar dat is afgelopen. En daarmee ben ik in een andere werkelijkheid terecht gekomen. Ik merk bijvoorbeeld bij borrels dat het gesprek met mij net wat sneller stopt of waar aan mij niet eens de vraag wordt gesteld wat ik hier doe. In deze werkelijkheid is het aan mij om mijn eigen antwoord te vinden op de vraag hoe ik hier een zinvol leven wil leiden.
Vrouwen die hier niet direct aan het werk zijn, zijn dit op verschillende manieren aan het oplossen. Je kunt veel tijd aan je kinderen besteden en daarbij bijvoorbeeld op scholen gaan helpen. De zorg voor je kinderen kan vervullend zijn, maar ook verhullend zijn. Ze houden je nuttig bezig en tegelijkertijd kan een sluimerende onvrede zich gaan opbouwen. Daar hoor ik vrouwen hier op verschillende manieren over vertellen. Soms gelaten, soms boos of verhard of berustend.
Je kunt ook van je hobby je werk proberen te maken. Het risico daarvan is altijd dat je dan een fijne vrijetijdsbesteding kwijt bent, maar dat terzijde. Dit is één van de adviezen voor expatvrouwen die zoeken. Ze proberen dan bijvoorbeeld zelfgemaakte producten (muesli, zelfgemaakte taarten, sieraden) te verkopen. Sommigen bieden gratis sport-, yoga-, coaching-sessies aan. Vaardigheden en talenten die ze al in huis hebben, maar die liever onbetaald worden aangeboden dan dat ze onder het stof komen te liggen.
Je kunt je hier ook heel intensief met Chinese taalles, kaligrafie, Tai Chi, Traditional Chinese Medicine (TCM) gaan bezighouden. Of je kunt inzetten voor verweesde huisdieren. Ik zie heel veel berichten langskomen in Expat groepen op We-chat (een Chinese kruising van whats-ap en Facebook) over verwaarloosde dieren. Honden en katten die een thuis nodig hebben of geadopteerd gaan worden en waar dan geld voor ingezameld wordt.
Ik heb zelf de eerste maanden hier veel uitstapjes gemaakt, aan rondleidingen deelgenomen, intensief taallessen gevolgd, heel veel verschillende mensen ontmoet en met ze koffiegedronken en geluncht. Als vrienden hier kwamen kon ik de uitstapjes regelen………. Heel leuk voor een tijdje, maar niet genoeg.
Ik ben nu op kleine schaal hier weer met mijn vak en met mijn werk bezig en dat is fijn.
Elke expatvrouw wordt geconfronteerd met de vraag “wat doe ik met mijn leven?” en zoekt naar een antwoord. En daar waar het niet lukt om hier een passend antwoord op te vinden werkt het vaak als een katalysator voor vervlakking in de relatie, een relatiebreuk of een eerdere terugkeer naar huis. Wat ik merk: de weegschaal is scherper en preciezer. In alle facetten van ons leven hier. Voor mezelf is de vraag scherper dan ooit: wat kan ik niet laten om te doen, ook al word ik er niet voor betaald. Wat is dat ene wat ik echt niet kan laten…….
Ook voor ons samen is het samenleven hier preciezer dan ooit. We zijn hier vol op elkaar aangewezen. Alle hebbelijkheden en onhebbelijkheden van Ton en mij komen hier voller aan het licht. Daarmee omgaan is niet altijd makkelijk, maar is wel heel inspirerend en voedend voor die liefde die ons verbindt.
En om op mijn beginvraag terug te komen: ben ik een expatvrouw? Dan is mijn antwoord: ja dus! Ik ben net als veel andere partners van expats aan het zoeken naar een zinvolle invulling van mijn bestaan. Ik merk hoe verleidelijk het hier is om “in slaap te vallen”. Als ik niet oplet kan ik hele dagen vullen met Chinese les, tripjes, cursussen, gezellige meetings, lunches, winkelen, cultuur-workshop, wechatten, gezonde maaltijden koken, etc. Allemaal best leuk en aardig en/of nuttig. Er zijn zo ongelofelijk veel prikkels hier. En ik kan me daardoor zomaar laten (ver)leiden om mijn dagen mee te vullen. Maar zo wil ik mijn kostbare levenstijd niet alleen maar besteden. Daarin is het bestaan hier louterend, het daagt mij uit om mezelf als ijkpunt nemen voor wat ik belangrijk vind om hier te doen en te leren. Het leven als expatvrouw zet mij nog meer op scherp om dat te doen waar ik “voor gebakken ben" zeg maar.
Ton en ik hebben samen ja gezegd tegen deze reis. Ton zijn werk is de aanleiding geweest om deze (uiterlijke en ook innerlijke) reis te maken. Daarin ben ik in vol vertrouwen gevolgd. En is het aan ons samen, als expat-paar, om in ons eigen ritme elkaar te leiden en elkaar te volgen.
We zijn immers een trailerpaar!
Reactie schrijven
Carina (zondag, 17 november 2019 09:04)
Erg mooi en eerlijk verhaal Tsjitske, ik kan me helemaal in je verplaatsen. Ik ben benieuwd wat je Uiteindelijk uitvindt om te gaan doen, dat ‘waarvoor je gebakken bent’ Dat lijkt me nog een hele zoektocht. Heel veel succes!
Annemarie (zondag, 17 november 2019 09:43)
Dankjewel Tsjitske, interessant eerlijk en inspirerend. Ook thuis is t goed om stil te staan bij Het Ene. En dat wat verhult los te laten. Liefs
Monique (zondag, 17 november 2019 10:08)
Ha Tsjitske, zo voorstelbaar en bij jou passend dat dat moment komt waarop met deze vraag zich weer aandient. Daar vind je ook in China vast een antwoord op. Liefs
Ella (zondag, 17 november 2019 10:47)
Ach wat mooi en oprecht, over het diepere zelf, het samen doorleven
want hoe gemakkelijk kan het zijn om je te verliezen in de dagelijkse beslommeringen, in het vreemde andere, dat van China. En een soort van ongemak te ervaren en daar overheen te stappen en jezelf de opdracht te geven je aan passen en nog flexibeler te zijn. Mooi dat je reflecteert over de trailers en wij hier deelgenoot van mogen zijn. !�
Paul (zondag, 17 november 2019 10:49)
Prachtig om te lezen Tsjitske . En ja het leven is de uitdaging om te leven met alles wat op je pad komt. Maar inderdaad vergeet nooit die liefde die je samen heeft gebracht om deze steeds weer te koesteren , dit maakt je het team.
Lieve groet , ook van Max
Annemieke (zondag, 17 november 2019 10:49)
Ha Tjitske, wat schrijf je een heldere blog over hoe jij daar bent. Dank je wel! Ik hang aan je lippen, en kan me ineens ook een beetje meer voorstellen van hoe het echt daar voor je is. Ik kan er ook weer iets van leren, want de vraag hoe een zinvol leven te leiden, is een vraag die ook bij mij regelmatig langs komt, ondanks een leven wat voor een deel al in de vorm gevuld is. Lief, heb het goed!
Jantine (zondag, 17 november 2019 11:31)
Mooi eerlijk verslag over het leven als expat-partner Tsjitske. Ga door met deze kracht en inzichten. Daarmee ben je een grote steun voor jezelf en anderen.
Liefs, Jantine
Albert (zondag, 17 november 2019 12:05)
Wat een topverhaal!
Rini (zondag, 17 november 2019 12:06)
Wat een realistisch en mooi verhaal! Prachtig beschreven. Stemt tot nadenken op meerdere kanten. Over het leven in die situatie maar ook in algemene zin.
Inge (zondag, 17 november 2019 12:09)
Hoi lieve Tjitske. Ik kan me alles voorstellen bij wat je schrijft. Ik wens je vooral een mooie tijd met een bevredigende invulling. Maar..... ik ben op dit moment alleen nog maar een beetje “ jaloers”. Geniet nog zo na van de herinnering om naast je door Beijing te fietsen, heerlijk te eten met jullie, de wandeling in het park, met de “rappers” en dansers. Voor ons vakantie, voor jullie nu het leven. Sterkte met de zoektocht. Liefs Inge
Wijbrand (zondag, 17 november 2019 12:31)
Mooi verhaal Tsjits, goeie yin-yang zo met de Ton-verhalen. Zo krijgen we een mooi compleet beeld van jullie ver-weg-leventje. Dank, groet & liefs
Berlinda (zondag, 17 november 2019 14:47)
Hi Tjitske, wat een eerlijk en verdiepend verhaal. Waar je ook bent, dat waar je gebakken voor bent invulling geven. Ik ga je blogs volgen!
Cees (zondag, 17 november 2019 15:10)
Dag Tjitske en indirect Ton,
ik lees met interesse jullie verhalen en dit laatste stukje over je persoonlijke ervaringen en bevindingen vind ik een heel intiem beeld geven van je gevoelens en jullie relatie.
De vraag is m.i. niet alleen hoe je je eigen leven zin geeft met tijdvullende interessante zaken en dingen, keus genoeg zoals je schrijft in je blog, maar ook hoe je leven betekenis heeft voor en met anderen
Zonde als je je eigen kracht en capaciteiten niet ergens voor inzet en je zelf beperkt tot een bijwagen functie.
Vraag mij niet wat , je bent zelf begaafd genoeg
Lieve groet
Hetty (zondag, 17 november 2019 16:00)
Pff, indrukwekkend hoor.
En ik denk iedere keer weer: waar blijf dat boek?
Tineke (zondag, 17 november 2019 17:58)
Lieve Tjitske,
Genoten van je verhaal! Na 5 jaar Bangkok avontuur heb ik altijd proberen vol te houden om te te zeggen “ik ben geen expat vrouw”, maar uiteindelijk stiekem toch wel te zijn. Jouw verhaal is zo waar en zo puur! Mooi hoor. Ik ga overigens met de opmerking van Jantine mee. Je bent een steun voor jezelf en anderen!! X
Cathy Schaefers (zondag, 17 november 2019 18:39)
Heel boeiend verhaal...in een ruk gelezen..bijzonder X
Wouter (zondag, 17 november 2019 20:57)
Ook ik heb het in één ruk uitgelezen! Dank! Moet je wat mee doen! Ik voel een boek aankomen! �
Els (zondag, 17 november 2019 23:01)
Hoi Tjitske
Heel invoelbaar
Ook voor mij hier zou het makkelijker zijn alleen maar te zorgen en mezelf te "vergeten' maar het maakt je als mens zoveel rijker ook jezelf serieus te nemen. Ook je relatie voelt zich hierdoor serieus genomen
Klasse om dit te onderkennen
An Schweitzer (maandag, 18 november 2019 08:56)
Wat een mooi verhaal weer .Ik vind het altijd leuk om jullie te volgen.En de avonturen te lezen en de nieuwe dingen die jullie dan weer tegen komen.Het moet geweldig zijn.Maar dat jullie al een jaar weg zijn wat vliegt de tijd.Ik ben pas geholpen aan staar .Nou ik zie alles weer aardig helder hoor.Het begint hier weer aardig te winteren.Ik heb daar geen moeite mee hoor een beetje kou moet kunnen En het gemopper over zwarte Piet is weer in volle gang.Maak je geen zorgen hier verandert niets hoor men blijf gewoon door zeuren.lieverds geniet van jullie bijzondere leven daar.liefsxxx
Jantsje (maandag, 18 november 2019 10:48)
Wat in goed stik, Tsjitske! Chappeau!
en ek ynspirearend foar my, yn totaal oare omstannichheden, mar toch: op syk nei dat iene dat je net litte kinne en dêrfoar stean.
Dankewol en set m op mar wer!
Jantsje
Anjo (maandag, 18 november 2019 11:28)
"Het leven als expatvrouw zet mij nog meer op scherp om dat te doen waar ik “voor gebakken ben" zeg maar. " Mooi om deze kans te omarmen. Ik gun je vooral veel licht en blijheid bij het thuiskomen bij jouw kern. XX
Maureen en Zandra (maandag, 18 november 2019 11:37)
Sterkte Tsjitke! Gelukkig hebben jullie elkaar. Hoe moeilijker de reis/uitdaging, hoe sterker kom je er uit. Blijven geloven en zoeken naar een oplossing. Wij zijn ervan overtuigd dat het jullie samen gaat lukken.
Gr,
Maureen en Zandra
Marianne (dinsdag, 19 november 2019 21:47)
Wens je veel wijsheid om gewoon te zijn en te bakken wat je niet kan laten :). Toch ook in Nederland relevant.
Hella (woensdag, 20 november 2019 12:32)
Mooi blog Tjitske! De vraag 'wat doe ik met mijn leven' dringt zich dus ook ver weg op. Het reist met je mee de wereld over. Ontroerend hoe je erover schrijft.
Sterkte met elkaar, trailerpaar :-)
Yvonne Dekker (woensdag, 20 november 2019)
Lieve Tsjitske,
Ja, je bent een expat vrouw….maar wel een hele bijzondere! Je wilt wat je doet in je leven graag doorgronden; ervan leren en het omzetten naar iets creatiefs. Zodat het vorm krijgt en je er anderen mee inspireert! Dit is precies wat je doet met het schrijven van vooral deze blog. Je voelt dat het echt je aandacht heeft en dat je het interessant vind en de moeite waard om het mooi en vanuit allerlei hoeken te belichten…Razend interessant! Doorgaan en genieten van deze mooie ervaring samen. Liefs xxx
Nico (vrijdag, 22 november 2019 19:17)
Een ontroerende blog Tjitske! In plaats van een trailer kun je in de combinatie misschien ook een duwboot of een stuwraket zijn.
Nico (vrijdag, 22 november 2019 19:20)
Ik zie nu pas dat je Tsjitske heet, niet Tjitske. Sorry.
Bertram (zondag, 24 november 2019 11:45)
Mooi blog Tsjitske prachtig en eerlijk geschreven!!
Erna (zondag, 24 november 2019 12:14)
Indrukwekkend, prachtig, rakend en kleurrijk vertelt. Je zuigt me mee, brengt me in het Chinese land met alle pracht, rijkheid en hobbels. Heel bijzonder hoe je je pad ontdekt. Ik heb ontzettend veel bewondering voor je.
Josephine (zondag, 24 november 2019 14:08)
Pfff, roerend hoor!
Wens je een verrijkende ontdekkingsreis
Veel liefs